Cúp quốc gia Uzbekistan là một giải đấu bóng đá hàng năm dành cho các câu lạc bộ ở Uzbekistan. Giải đấu được tổ chức từ năm 1992 và là một trong những sân chơi hàng đầu Châu Á.
Cúp quốc gia Uzbekistan không chỉ mang lại danh hiệu quý giá cho các đội bóng, mà còn là cơ hội để tham dự Cúp Liên đoàn Châu Á, giải đấu cao nhất ở khu vực. Trong bài viết này, hãy cùng Socolive khám phá về lịch sử, định dạng và những điểm nổi bật của Cúp quốc gia Uzbekistan, cũng như những câu lạc bộ đã từng vô địch giải đấu này.
Hoàn cảnh thành lập cúp quốc gia Uzbekistan
Cúp quốc gia Uzbekistan là giải đấu bóng đá hàng năm dành cho các câu lạc bộ ở Uzbekistan. Giải đấu được thành lập vào năm 1992, sau khi Uzbekistan tuyên bố độc lập khỏi Liên Xô.
Mục tiêu của giải đấu là tạo ra một sân chơi có tính công bằng và hấp dẫn dành cho các câu lạc bộ ở các cấp độ khác nhau, từ hạng nhất đến hạng ba. Giải đấu cũng là cơ hội để các câu lạc bộ tranh tài với nhau và tìm kiếm danh hiệu quốc gia. Ngoài ra, đội vô địch cúp quốc gia Uzbekistan còn được tham dự AFC Cup, giải đấu bóng đá châu Á dành cho các câu lạc bộ ở khu vực Trung Á, Đông Nam Á và Tây Á.
Lịch sử cúp quốc gia Uzbekistan
Cúp quốc gia Uzbekistan đã trải qua 32 mùa giải từ năm 1992 đến nay. Trong số đó, có 10 câu lạc bộ đã từng đăng quang, nhưng chỉ có 4 câu lạc bộ đã vô địch nhiều hơn một lần. Đó là Pakhtakor Tashkent (12 lần), Neftchi Fergana (4 lần), Nasaf Qarshi (3 lần) và Bunyodkor Tashkent (2 lần). Các câu lạc bộ khác chỉ vô địch một lần duy nhất, như Navbahor Namangan, Dustlik Jizzakh, MHSK Tashkent, Metallurg Bekabad, Lokomotiv Tashkent và Kokand 1912.
Giải đấu có thể chia thành hai giai đoạn: giai đoạn trước năm 2008 và giai đoạn sau năm 2008. Trước năm 2008, giải đấu được tổ chức theo thể thức vòng loại khu vực và vòng chung kết trên sân trung lập. Sau năm 2008, giải đấu được tổ chức theo thể thức loại trực tiếp từ vòng 1/16, với hai lượt trận trên sân nhà và sân khách. Thay đổi này nhằm tăng tính cạnh tranh và hấp dẫn của giải đấu, cũng như tạo điều kiện cho các câu lạc bộ có thể thi đấu trên sân của mình.
Ba câu lạc bộ nổi bật
Trong số các câu lạc bộ đã từng vô địch cúp quốc gia Uzbekistan, có ba câu lạc bộ được coi là nổi bật nhất, bởi họ không chỉ thành công ở giải đấu này mà còn gặt hái được nhiều danh hiệu khác trong và ngoài nước. Đó là:
- Pakhtakor Tashkent: Đây là câu lạc bộ thành công nhất trong lịch sử cúp quốc gia Uzbekistan, với 12 lần vô địch. Họ cũng là câu lạc bộ duy nhất đã vô địch liên tiếp ba mùa giải (1997-1999) và bốn mùa giải (2014-2017). Ngoài ra, họ còn là câu lạc bộ có nhiều danh hiệu nhất ở Uzbekistan, với 13 lần vô địch giải vô địch quốc gia, 8 lần vô địch siêu cúp quốc gia và 1 lần vô địch cúp Liên Xô. Họ cũng là câu lạc bộ Uzbekistan duy nhất đã vào đến bán kết AFC Champions League, giải đấu bóng đá châu Á cao nhất, vào năm 2003 và 2004.
- Neftchi Fergana: Đây là câu lạc bộ thứ hai thành công nhất trong lịch sử cúp quốc gia Uzbekistan, với 4 lần vô địch. Họ cũng là câu lạc bộ đầu tiên vô địch giải đấu này, vào năm 1992. Ngoài ra, họ còn là câu lạc bộ có nhiều danh hiệu thứ hai ở Uzbekistan, với 6 lần vô địch giải vô địch quốc gia và 3 lần vô địch siêu cúp quốc gia. Họ cũng là câu lạc bộ Uzbekistan duy nhất đã vào đến chung kết AFC Cup, giải đấu bóng đá châu Á thứ hai cao nhất, vào năm 2011.
- Nasaf Qarshi: Đây là câu lạc bộ thứ ba thành công nhất trong lịch sử cúp quốc gia Uzbekistan, với 3 lần vô địch. Họ cũng là câu lạc bộ duy nhất đã vô địch liên tiếp hai mùa giải (2010-2011) và hai lần vô địch siêu cúp quốc gia (2011-2012). Ngoài ra, họ còn là câu lạc bộ Uzbekistan duy nhất đã vô địch AFC Cup, vào năm 2011. Họ cũng là câu lạc bộ Uzbekistan duy nhất đã vào đến tứ kết AFC Champions League, vào năm 2017.
Các bài viết cùng chuyên mục tin tức giải đấu của Socolive:
- Siêu cúp liên lục địa – Finalissima – Trận chung kết lớn
- Cúp Emirates – Giải Đấu Hàng Đầu Tiền Mùa Giải
Bốn cầu thủ nổi bật
Trong số các cầu thủ đã từng thi đấu cho các câu lạc bộ vô địch cúp quốc gia Uzbekistan, có bốn cầu thủ được coi là nổi bật nhất, bởi họ không chỉ ghi được nhiều bàn thắng và kiến tạo mà còn có nhiều đóng góp cho đội tuyển quốc gia Uzbekistan. Đó là:
- Server Djeparov: Đây là cầu thủ được coi là huyền thoại của bóng đá Uzbekistan, với 123 lần khoác áo đội tuyển quốc gia và ghi được 25 bàn thắng. Anh cũng là cầu thủ duy nhất đã giành được hai lần giải Cầu thủ hay nhất châu Á, vào năm 2008 và 2011. Anh đã từng thi đấu cho Pakhtakor Tashkent, Neftchi Fergana và Nasaf Qarshi, và giành được tổng cộng 9 danh hiệu cúp quốc gia Uzbekistan.
- Maksim Shatskikh: Đây là cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Uzbekistan, với 173 bàn thắng trong 294 trận. Anh cũng là cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng nhất trong một mùa giải, với 39 bàn thắng vào năm 2005. Anh đã từng thi đấu cho Pakhtakor Tashkent và Bunyodkor Tashkent, và giành được tổng cộng 6 danh hiệu cúp quốc gia Uzbekistan.
- Odil Ahmedov: Đây là cầu thủ có nhiều đóng góp cho đội tuyển quốc gia Uzbekistan, với 96 lần khoác áo và ghi được 18 bàn thắng. Anh cũng là cầu thủ có nhiều kiến tạo nhất trong lịch sử giải vô địch quốc gia Uzbekistan, với 87 kiến tạo. Anh đã từng thi đấu cho Pakhtakor Tashkent và Bunyodkor Tashkent, và giành được tổng cộng 5 danh hiệu cúp quốc gia Uzbekistan.
- Jasur Hasanov: Đây là cầu thủ có nhiều lần vô địch cúp quốc gia Uzbekistan nhất, với 8 lần. Anh cũng là cầu thủ có nhiều lần vô địch giải vô địch quốc gia Uzbekistan nhất, với 9 lần. Anh đã từng thi đấu cho Pakhtakor Tashkent và Nasaf Qarshi, và là một trong những trụ cột của hàng thủ của hai câu lạc bộ này.
Năm khoảnh khắc đáng nhớ của giải đấu
Trong số các trận đấu đã diễn ra trong lịch sử cúp quốc gia Uzbekistan, có năm trận đấu được coi là đáng nhớ nhất, bởi họ không chỉ mang lại những kết quả bất ngờ mà còn tạo ra những kịch bản hấp dẫn và gay cấn. Đó là:
Trận chung kết năm 1992
Đây là trận chung kết đầu tiên của giải đấu, giữa Neftchi Fergana và Pakhtakor Tashkent. Trận đấu diễn ra trên sân trung lập ở Samarkand, và kết thúc với tỷ số hòa 1-1 sau hai hiệp chính. Trong hiệp phụ, Neftchi Fergana ghi được hai bàn thắng liên tiếp để dẫn trước 3-1. Tuy nhiên, Pakhtakor Tashkent không chịu khuất phục và ghi được hai bàn thắng trong hai phút cuối để san bằng tỷ số 3-3. Trận đấu phải phân định thắng thua bằng loạt luân lưu, và Neftchi Fergana đã giành chiến thắng với tỷ số 4-2, trở thành câu lạc bộ đầu tiên vô địch cúp quốc gia Uzbekistan.
Trận chung kết năm 1999
Đây là trận chung kết giữa Pakhtakor Tashkent và Dustlik Jizzakh, hai câu lạc bộ đã từng gặp nhau trong trận chung kết năm 1998 và Pakhtakor Tashkent đã giành chiến thắng với tỷ số 2-0. Trận đấu diễn ra trên sân trung lập ở Namangan, và kết thúc với tỷ số hòa 0-0 sau hai hiệp chính.
Trong hiệp phụ, Dustlik Jizzakh ghi được bàn thắng duy nhất của trận đấu do công của Anvar Berdiev, và giành chiến thắng với tỷ số 1-0, trở thành câu lạc bộ thứ ba vô địch cúp quốc gia Uzbekistan. Đây cũng là lần duy nhất mà Pakhtakor Tashkent thua trong trận chung kết cúp quốc gia Uzbekistan.
Trận bán kết lượt về năm 2008
Đây là trận đấu giữa Bunyodkor Tashkent và Pakhtakor Tashkent, hai câu lạc bộ mạnh nhất của Uzbekistan vào thời điểm đó. Trận đấu diễn ra trên sân của Bunyodkor Tashkent, và là lần đầu tiên giải đấu được tổ chức theo thể thức loại trực tiếp từ vòng 1/16.
Trong trận bán kết lượt đi, hai đội đã hòa nhau với tỷ số 1-1. Trong trận bán kết lượt về, Pakhtakor Tashkent đã dẫn trước 2-0 sau hai bàn thắng của Server Djeparov và Maksim Shatskikh. Tuy nhiên, Bunyodkor Tashkent đã có màn lội ngược dòng ngoạn mục và ghi được ba bàn thắng trong vòng 15 phút cuối do công của Rivaldo, Timur Kapadze và Jasur Hasanov, để giành chiến thắng với tỷ số 3-2 và vào chung kết cúp quốc gia Uzbekistan.
Trận chung kết năm 2011
Đây là trận chung kết giữa Nasaf Qarshi và Neftchi Fergana, hai câu lạc bộ đã từng gặp nhau trong trận chung kết năm 2010 và Nasaf Qarshi đã giành chiến thắng với tỷ số 2-1. Trận đấu diễn ra trên sân của Nasaf Qarshi, và là lần đầu tiên giải đấu được tổ chức theo thể thức hai lượt trận trên sân nhà và sân khách.
Trong trận chung kết lượt đi, hai đội đã hòa nhau với tỷ số 2-2. Trong trận chung kết lượt về, Nasaf Qarshi đã thi đấu áp đảo và ghi được bốn bàn thắng do công của Shavkat Mullajanov, Anvar Gafurov, Dilshod Sharofetdinov và Alisher Sanoev, trong khi Neftchi Fergana chỉ ghi được một bàn danh dự do công của Oleg Zoteev. Kết quả là Nasaf Qarshi đã giành chiến thắng với tổng tỷ số 6-3 và bảo vệ thành công ngôi vô địch cúp quốc gia Uzbekistan. Đây cũng là năm mà Nasaf Qarshi đã vô địch AFC Cup, trở thành câu lạc bộ Uzbekistan duy nhất làm được điều này.
Trận chung kết năm 2017
Đây là trận chung kết giữa Pakhtakor Tashkent và Lokomotiv Tashkent, hai câu lạc bộ cùng thành phố và cùng là ứng viên nặng ký cho ngôi vô địch. Trận đấu diễn ra trên sân của Pakhtakor Tashkent, và là lần thứ hai giải đấu được tổ chức theo thể thức một lượt trận duy nhất.
Trong trận đấu, hai đội đã thi đấu quyết liệt và không chịu nhường nhịn nhau. Pakhtakor Tashkent đã dẫn trước 2-0 sau hai bàn thắng của Igor Sergeev và Dragan Ceran. Tuy nhiên, Lokomotiv Tashkent đã có màn ngược dòng ngoạn mục và ghi được ba bàn thắng trong vòng 10 phút cuối do công của Temurkhuja Abdukholikov, Marat Bikmaev và Sardor Mirzaev, để giành chiến thắng với tỷ số 3-2 và lần đầu tiên vô địch cúp quốc gia Uzbekistan. Đây cũng là trận đấu có nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử các trận chung kết cúp quốc gia Uzbekistan.
Kết luận
Cúp quốc gia Uzbekistan là một trong những giải đấu bóng đá quan trọng và hấp dẫn nhất ở Uzbekistan. Giải đấu đã chứng kiến sự thăng trầm của nhiều câu lạc bộ cũng như cầu thủ, hay những trận đấu đầy kịch tính, cảm xúc.
Giải đấu cũng là nơi để các câu lạc bộ khẳng định vị thế của mình trong bóng đá Uzbekistan, cũng như tạo ra những dấu ấn trong bóng đá châu Á. Cúp quốc gia Uzbekistan không chỉ là một cuộc tranh tài giữa các câu lạc bộ, mà còn là một niềm tự hào của bóng đá Uzbekistan. Và đến đây, Socolive xin phép được khép lại bài viết này.
